Friday, March 19, 2010

HUNTING PARTY (2007)



*(*)
2-
ovaj film je kvintesencija chetnixploitation žanra – možda još i gori od GRBAVICA i sličnih žbanolikih sočinjenija, pošto te kvazi-umetničke tirade teško da bi zainteresovale šire međunarodne mase. mislim, koji bi prosečan zapadni filmofil uopšte poželeo da gleda DVd filma čije ni ime ne može da izgovori? 'I'd like to see GR- GROB- GRUB- GUBBA- GOBBA – WITZA?' da i ne govorimo o drugom đubretu do sada prikazanom na ovom blogu, koje se svodi na internu, lokalnu ratnohuškačku propagandu.
HUNTING PARTY, međutim, predstavlja komercijalan film sa određenim produkcijskim i zvezdaškim vrednostima – tu je ričard gir u glavnoj ulozi, kao i nekoliko manje znanih ali u međuvremenu proslavljenih glumčića (poput onog tršavog neurotika iz ZOMBILENDA), plus konstantno bombardovanje nekakvim natpisima koji tvrde da je ovo sve zasnovano na istinitim događajima i likovima.
how yes not!?
o čemu se ovde radi? jednom rečju, o jednom sistematično jednostranom produktu koji srbe predstavlja 100% kao MONSTRUME a muslimane 110% kao NEDUŽNE ŽRTVE. nema tu čak ni nekog 'izuzetka koji potvrđuje pravilo', nekog simpatičnog srbina, pokajnika ili tako nešto, koji pripomaže dobrim amerima i tako remeti, bar malo, tu 100% zlikovačku sliku.
ne. ovaj film je toliko zadrto antisrpski da kao zlokobne i potencijalno monstruozne prikazuje čak i neke srpske BABE, pa vala i DECU! (vidi niže)
kako bi sproveo svoju antisrpsku agendu, HUNTING PARTY je skockao sledeću pričicu: glavni junak je novinar, izveštač sa bosanskog ratišta (r. gir). on se tu zaljubio u jednu muslimanku. čak ju je i oplodio. avaj! onako trudnu, nju su srpski zlikovci, tokom rutinskog paljenja muslimanskog sela, silovali i ustrelili pet puta u nabrekli trudnički stomak (ništa lično: rutinska procedura prilikom etničkog čišćenja). videvši taj prizor, naš američki žigolo je ostao bez daha. tačnije, zakleo se da će do poslednjeg daha da progoni srpskog zlotvora koji je sproveo etničko-trudničko čišćenje.


evo kako nam u filmu opisuju rečenog monstruma (po fizionomiji jasno je da su na umu imali karadžića):
Doctor Dragoslav Boghdanovic,
the Fox,
is the most wanted war criminal in Bosnia.
During the war,
he ordered the rape and murder
of thousands of innocent Muslims.
There's a $5 million bounty
on his little arrogant head.
izlišno je i napominjati da u bosni nema ratnih zločinaca druge nacionalnosti, nego je baš ovaj 'boganović' najtraženiji.
inače, trauma nalaženja svoje musli trudnice izrešetane bila je prelomni trenutak za našeg žigola i u smislu karijere: naime, samo 20 minuta kasnije, on je svoj posao reportera sjebao sledećim izveštajem koji prenosim u celosti. ovo je razgovor između novinara u studiju, i našeg više-no-subektivnog i duboko penetrirano involviranog 'reportera' na terenu:
- We now go to Simon Hunt
in Bosnia with the story.
Two years into a civil war
that has ravaged
this once multi-ethnic country,
Doctor Boghanovic's Bosnian Serb army
continues in its quest to liquidate
the Bosnian Muslims from this region,
today attacking yet another
supposed UN-protected village at will.
Simon, some are saying
that it was the Bosnian Muslims
who attacked first,
causing this latest battle.
Simon, some are saying...

- It wasn't a battle, Franklin.
It wasn't a battle, it was a slaughter.

- Well, Simon, certain
United Nations observers confirm...

- Who are you talking about?
Are you talking about the Dutch?
The Dutch?
The Dutch were getting drunk
with the Serb army guys on slivovice
at the checkpoint earlier this morning.

- Okay, thank you, Simon Hunt...

- Safe areas?
These people were butchered!
Women were raped!
Children were murdered!

ova 'primarna scena', ključna za dramu, nešto je toliko groteskno i neubedljivo neprofesionalno tragikomično da kao da potiče iz SCARY MOVIE: BEHIND SERBIAN LINES.
da, to je TA vrsta filma.
zverski srbi upadaju u zaštićene zone ovčeći nedužnih muslimana i kolju, siluju i sa zemljom sravnjuju sve živo.
pošto je puko onlajn, uživo, gir je neko vreme na ledu, ali onda se, neko vreme kasnije, prišljamči ekipi koja ide u bosnu kako bi naživo savatao boganovića, koga je video kako mu se smeška izdaleka zajedno sa svojim 'momcima' dok je nadgledao da nije neki musli možda preživeo.
zbog svega toga, naš gir bi umesto žigola više voleo da je šumski ratnik delta sile, da je i heroj i teror – što se vidi kroz prizore iz filmova chucka norrisa slučajno montirane baš dok gir priča o tome kako 'sanjam da ga vatam!'
ameri dolaze usred muslimanskog dela SARAJEVA, a radi ambijentacije, koriste se SRPSKI brendovi – muzika zdravka čolića i šljivovica za dobrodošlicu! toliko o researchu i autentičnosti! sve ako im neki muslimani ne bi puštali 'pusti pusti vodu' usred sarajeva! i nazdravljali im šljivoviskijem! (on a side note: u ovom filmu, mirjana se izgovara MIRDŽANA!)
no, dobro, idemo dalje: kako bi se približili zlom nedoboganoviću, naši ameri će se poslužiti linkom koji imaju sa bivšom devojkom velikog zlikovca, SRĐANA. ime je, verovatno, odabrano zato što počinje na SR- pa tako dublje (podsvesno) sprovodi identifikaciju SRBI=MONSTRUMI. da čujemo par detalja o ovom srđi:

You see, his main bodyguard
is this psychopathic little fuck
named Srdjan.
He had a real fondness
for raping and mutilating
these very young Muslim girls
as he was ethnically cleansing the villages.

- Jesus.

- Oh, that ain't the good part.
Shit, the good part,
Benjamin, is this Srdjan,
the guy in charge of protecting the Fox,
he's got this tattoo on his forehead
that reads in Cyrillic,
"I was dead the day I was born."

kao što se na slici iz filma vidi, taj prevod baš i nije najtačniji, ali OK, ćirilica je ionako zajebano pismo koje je u svesti amerikanaca na podsevsnom nivou, tokom vascelog hladnog rata (a i pre toga) bila sinonim za ZLO, tako da je ovde mogao da stoji i natpis: 'волим живот, волим људе' – samo ako je na ćirilici, efekat je isti. ZLO!
karakterizacija, motivacija i kasting (čitaj: njuške odabrane za srbe-zlikovce) neviđeni su još od dana mikijevog zabavnika: ovi što igraju srbe mogli bi da igraju i mutante ili zombije u nekom š-level hororčiću; to su ili neki neobrijani gilipteri, ili copine i mrcine, ili degeni (uključujući i jednog patuljka)! ako lažem ja, ne laže slika:

obratiti pažnju na horor konvencije pri slikanju srpskog sela u koje 'naši' ameri zabasaju u potrazi za 'lisicom': čak i lice srpske babe (koja se trti na njivi) i dečaka (koji viri iz štale) odišu zlokobnim pogledima i nagoveštajima bestijalnosti (kao da su otpaci sa operacionog stola dr. moroa!). BRRR: THE SERBS ARE WATCHING!
da ne govorimo o klasičnoj situaciji: ulazak u ruralnu kahvanu sa 'živopisnim' likovima – koji smesta zaćute i počnu da bulje u pridošlice. mel bruks je to parodirao još 10ak godina ranije, u onome što je neko 'preveo' kao DRAKULA -MRTAV I VOLJEN!!! ali, ovi u HUNTING PARTY-ju su, kao, ozbiljni.
srpska kafana je, inače, ukrašena grdnim glavama divljih svinja i druge preparirane lovine pozajmljene od normana bejtsa, da se nagovesti koji su neljudi ti srbi koji u toj kafani (zajedno sa nekakvim babama!) ispijaju rakijštinu.
babe, kad sam već kod njih, samo što ne siluju našeg ZOMBILEND-dečkića, perverzno mu miluju glatko lice kakvo izgleda nisu dotad videle – iako taj momak nije baš po volji mačo-srba, pošto jedan videvši ga s tom nabujalom kosicom, dobaci:
'kakav si to, ko curica? mogo bi s tobom ribu pecat ovde!'

sve to deluje kao zajebancija. ali da je đavo odneo šalu kazuje nam ime tog srpskog sela, koje se prema filmu nalazi na granici sa crnom gorom (jedno vreme se naklapalo da se karadžić tu negde krije). elem, horor-selo, tj. lisičja jazbina, zove se 'čelebići'.
nevinom gledaocu to zvuči ime kao i svako drugo ubosni: bezvezno, polu-smešno, tuđinsko. međutim, ako malo pročačkate net, videćete da pored mesta na granici sa CG, postoji i jedno drugo, usred musli dela bosne, zloglasno po svom zatvoru u kome su mučeni i pobijeni grdni srpski zatočenici. konkretno:
Čelebići prison camp was a prison camp during the Bosnian War utilised by several units of the Bosnian Ministry of the Interior (MUP), Croatian Defence Council (HVO) and later the Territorial Defense Forces (TO). The camp was located in Čelebići, a village in the central Bosnian municipality of Konjic. The camp was used to detain around hundred Serb prisoners of war arrested during military operation meant for de-blocking of the routes to Sarajevo and Mostar in May 1992, earlier blocked by the Serb forces. The exact number of detainees is not known as some prisoners were exchanged or transferred to other facilities in Konjic. Detainees at the camp were subjected to torture, sexual assaults, beatings and otherwise cruel and inhuman treatment. Certain prisoners were shot and killed or beaten to death...
baš su naivni ti ameri.
scenario je, inače, lenj i imbecilan (karadžić se okolo vozika kolonom 'neupadljivih' drečavo NARANŽASTIH auta!) toliko da još ne mogu da odlučim da li je uvredljiviji a) način na koji naši 'junaci' dođu do karadžića, b) način na koji budu spaseni iz njegovih kandži ili c) način na koji mu, na kraju, doakaju. u svakom slučaju, ako su srbi zaista toliki retardi kakvim su prikazani u ovom filmu, pitam se kako onda istovremeno uspeše da toliko dugo obmanu toliki svet ('faktori mira i stabilnosti') i kako počiniše tolike genocide i čuda kad većina njih deluje da ne bi umela ni nož da drži u ruci, tj. da bi istim pre posekla sebe nego li nekog drugog.

da ne zaboravimo, SRBI SU ZLIKOVCI A MUSLIMANI SU NEVINE ŽRTVE. ne prođe ni 10 minuta u filmu a da nam se to ne nagovesti, kaže ili pokaže. npr, dolaze ovi u foču, i tamo zateknu pored ostalog i srušenu i spaljenu džamiju. evo dijaloga koji počinje kraj nje a završi se kraj bilborda sa poternicom za kara-boganovićem:
That pile of rubble used to be a mosque.
Now the town's
a hundred percent Bosnian Serb.
No Muslims left.
Ethnically cleansed for your protection.
Nice vibe, right?
There's a reason they say
the river runs red in Foca...
and it ain't because of the wine.
u skladu sa ovakvim tiradama su i nešto 'suptilnije' metode, kao npr. upotreba muzike u filmu. prosto mi je neodoljiv stereotip (moraću da ga pošaljem rogeru ebertu za njegovu antologiju klišea): pojava muslimana a naročito muslimanki neizbežno je praćena istočnjačkom tugaljivom plačljivom melodijom koja nepažljivima podsvesno a pažljivima svesno pokušava da sugeriše: evo ih ŽRTVE, jao što je to tužno, oni su toliko PATILI, da li vam suzne žlezde već kreću po automatizmu, ili da zagudimo po našim istočnjačkim violinama još malo glasnije so that you get the message?!


što se tiče horora, nakon ranije spooky-shit serbian village of the damned saspens-jeze, dođe vreme i za heavy-shit torture-porn serbian hostel massacre scenu. naravno, sa srđanom u glavnoj ulozi, za koga otkrijemo ne samo da mu na čelu piše 'umro pre rođenja' nego i da na leđima ima tetovirana tocila. DA SE ZNA! SA SRĐANOM NEMA NEIZVESNOSTI!
znači, imamo scenu čistog horora: 3 'nevina' amera okačena o kuke (vezanim rukama); helrejzerovski lanci vise sa greda; polumrak jezive kolibe usred srpskih wrong turn šuma; srđan vitla sekiricom; boganović mu komaduje: 'srđane, na posao!'
ipak, iako potencijalnih žrtava ima tri, i bar jedan od njih je mogao da prolije neku kap krvi za obnovu džamija do kojih je reditelju vrlo mnogo stalo (njihova simbolika je sveprisutna kroz ceo film), ovo je ipak produkt za masovnu konzumaciju najidiotskije rulje, pa zato nisu hteli da ga 'kvare' explicitnim torture-porn prizorima, i pre nego što srkitova sekirica i dotakne američko meso, tu ulete američki specijalci – spas u zadnji čas kakvog se ne bi postidele najlenjije epizode Mikijevog zabavnika!
naši amateri u lovu na glave od svojih cia prijatelja saznaju da njihov lov nije poželjan – implicira se da čak i cia ima neku vajdu od karadžića na slobodi, i da su nagazili gde nisu smeli. evo kako im pripreti ljiga u ljudskom obliku, aludirajući na sudbinu saučesnika na terenu koji je radio za UN:

Your friend Boris is on a plane for Uganda
where he will now be stationed.
But before he was suddenly
transferred to darkest Africa
to never be heard from again,
we confronted him
about your little representation.
If I ever hear from you again,
the CIA will be on you like a cheap suit
from the Men's Wearhouse.
You'll be arrested, jailed,
and sodomized by a big, dumb,
large-cocked Serbian bastard
for the rest of your shitty little lives.
And if you don't care about that,
if you like big Serbian cock,
and you still plan
on reporting any of this,
then your friend Boris
will find himself eaten
by a tiger or lion or a squirrel
or whatever fucking animal
we can find in darkest Africa.
And you'll have to live with that.

naravno, ričard gir ne bi bio liding men i (svojevremeno; a možda još uvek?) jedan od najpoželjnijih mužjaka za ženskinje kad bi se usrao pred tim pretnjama!
ne, braćo i sestre srblji! on će, singlehandedly, tj. sa svojom mikro-družinom (šmokljavi jevrej i crnja kamerman) da uhvati kara-boganovića, u lovu (!), i da ga živog odvede u selo koje je ovaj toliko uspešno etnički očistio da sada vrvi od muslimana, a minaret džamije ponosno para nebo.

znači, ameru ruke (formalno) ostaju čiste, on nije nikoga ubio – samo je zlog srbina odvezao i vezanog ostavio nasred glavne džade u tom musli selu da ga, kao, rođaci nedužnih žrtava raskomadaju naživo na svoj ustaljeni nedužni način.
naravoučenije filma, koje nam se nekoliko puta pomene, glasi: 'U prljavim vremenima prljave stvari se moraju počiniti.' dakle, FOLLOW THE AMERICAN WAY! istina, prljavosti su dopuštene samo amerima kada se bore protiv sila 'zla', pa je u tom duhu i ovaj individualistički čin 'pravde'.
mani hag, mani UN (koje su sve vreme filma još meta za zajebavanje!) – oko za oko, zub za zub je the american way!
the end.

PS: novinarčić na čijim je člancima zasnovan ovaj komad četnixplojtejšna napisao je i knjigu prema kojoj je danis tanović snimio svoj novi 'antiratni' film TRIAGE.
danis će svakako dobiti i svojih 15ak minuta slave na ovom blogu, to je sigurno...

Monday, March 8, 2010

Nafaka (2006)

Režija:
Jasmin Duraković


IMDB

Topla ljudska priča (ko da postoji neljudska) o crnkinji Dženet koja dolazi iz SAD '92 u Sarajevo kao novinar, ali tamo ostaje iz privatnih razloga, tj. jer se zaljubila u jednog izuzetno ružnog borca muslimanske vojske. Ovo je možda i najgledljiviji film iz celog ovog bosanskog opusa. Glavni negativac je logično Srbin Nemanja, koji je ostao u Sarajevu da se bori na muslimanskoj strani, ali u jednom trenutku odlučuje da prebegne kod svojih, pa to čini tokom jedne bitke.

Naravno, svima je jasno zašto se Srbin zove baš Nemanja i zašto izdaje svoje sugrađane, te beži na četničku stranu, zapravo cela poenta filma i leži u toj Nemanjinoj (Kustinoj) izdaji svoje raje, pa se prozivke na njegov račun protežu celim filmom, jer svakih petnaest minuta čujemo Nemanja ovo, Nemanja ono. Sve to prati šlagerska muzika Sejinog Pušenja kakvu možemo da čujemo i na albumu "Bog vozi Mercedes", gde je Sekson totalno puk'o i kren'o da pravi nekakve festivalske pesmice sa patetičnim ratnim pričama. Inače, ovde muslimani, Hrvati i četnici odlično sarađuju kada je u pitanju šverc, ali su Hrvati Hercogovci prikazani kao ubedljivo najgori šabani, koji između ratnih dejstava uživaju u nekakvom striptiz klubu, gde glavni baja cima svoju robinju da mu puši palac. Prajsles scena sa sve skidanjem užegle čarape.

Po završetku rata, Nemanja se vraća u Sarajevo kao civil te ga deca dočekuju sa kesama punim vode, koje mu bacaju na glavu sa terase, uz povike : "Dobrodoš'o Nemanja" i smeh. Kad malo bolje pogledam pa ceo ovaj film je zapravo prozivka Kusturice, bez zajebancije. Evo samo jedne scene, svi sede za stolom i doje pivo, a tu je naravno i Nemanja, te ga pita bivši saborac :

"Živ ti meni bio Nemanja. Ne reče ti nama, što nas ostavi bolan ?"

Nemanja: "Pa znaš da sam otišo mojima."

"A čiji smo mi ?"

Nemanja: "Naši, moja mater kaže isto da ste naši."

"Jebote Nemanja, ne može to tako, i tamo, i vamo."

"Dobro, a šta si radio gore ?"

"Kažeš Nemanja, ti puc'o ?"

Nemanja: "Pa ja, puc'o, puc'o si i ti. Svi su pucali, mor'o sam. Ko kaže da nije, laže."

Uglavnom, na kraju Sarajlije ipak prihvataju Nemanju kao svoga, a ona crnkinja odlučije da ostane do kraja života tu, jer kao nema boljih ljudi itd. Dakle, smorina jedna teška od filma, nema puno CHEX elemenata, tako da film nit' smrdi nit' miriše, sve je u nekakvom pomirljivom, hepi end tonu. Jebeš to...

Monday, March 1, 2010

Kanjon opasnih igara (1998)

Režija: Vladimir Tadej

Autor rivjua Bobby Peru

IMDb

München, Karl May, gudure, četnici, i još prvi dečji film od osamostaljenja... odmah me je sinopsis sa Film.hr-a primamio. Dok su naši vršnjaci u ratom oslobođenom susedstvu u udarnom terminu na HRTu uživali u prigodnom slim-light chetnixploitation-u, nas su nastavnici vodali po bioskopima na lobotomisanje Lalovićevom eksploatacijom muke (neko ima Jo-Jo, neko ima leukemiju).

Radnja je smeštena u Omiš, splitski grad satelit na ušću reke Cetine, gde Marko Katušić, dečačić od 10ak godina, sa svojom porodicom, drugarima i jednim ostarelim barbom u igri i šali provodi svoje bezbrižno detinjstvo. Iz Minhena u Omiš sa porodicom stiže i Horst Keller koji se sa Markovim ocem, Marinom, poznaje još sa snimanja „Winnetou-a“ 60ih godina po obroncima Dinare. Mlađani Otto i Marko takođe su frendovi i jako se dobro kontaju komunicirajući na čistom hrvatskom. Nakon odgledanog VHSa sa “Winnetou-om”, naprženi na njemačku kaubojštinu, sa svojom družbom odlučuju da krenu u kanjon Cetine, kako bi se, na mestima gde je i snimano, potpuno suživeli sa svojim junacima. Koriste priliku i šibaju u kanjon dok njihovi roditelji odlaze na krstarenje po hrvatskim ostrvima (“-Kad bi vi Hrvati znali što imate – Znamo mi to, ali, nažalost, znaju i drugi, zato se stoljećima moramo branit”)

U isto vreme kanjonu hrle i trojica četnika friško odbegli iz omiškog zatvora. Karakterizacija ovih likova je na visini zadatka jednog dečjeg blockbuster-a: Glupan – Tupan – Vođa bande (Sima, Žika i Vojvoda Beli). Ako se to izuzme, ostali efekti nisu ni za decu. Jeb’o svekar u ‘ladnoj sobi i kostimografkinju i ove manekenke, trojka me više podseća na pirate sa Kariba nego na gibaničare (na koje bi se klindžovi, glavu dajem, mnogo više ježili). Kasnije, provaljujem da zapravo i nije reč o ratnim danima, već da su ovi “ćetnici-teroristi” bivši “Beli Orlovi” (ne naši, već Bokanovi reprezentativci) koji su “popušili Oluju” i verovatno čamili u tami zbog nekih drugih (ne)dela.

Pada noć, trojka se sakriva u jednu pećinu punu naoružanja, dok malci nedaleko od nje pripale vatricu. Spazivši malce oko vatre, teroristi ih zarobljavaju radi otkupa. Sad, kako je ovo film namenjen najmlađoj populaciji i njihovoj zabavi i edukaciji, ni u jednom trenutku ne nailazi se ni na “odreži-nareži-zareži” stil...pada tek po koja “vaspitna”. Ovi hrvatski “čečeni” su , poput zloća iz dečjih holivudskih hitova 80ih, u svojoj stupidnosti čak i simpa: Najgluplji je Sima, koji ne može izbrojati ni broj gas maski koje trebaju njima trojici, zatim sledi Žika, koji umalo ne ubije kundakom jednog od malaca kontajući da je malčeva plastična puška prava, a najinteligentniji je, naravno, vojvoda Beli, koji, krangovski, daje uputstva kako čuvati, vezivati i koristiti malce, ali se i on na kraju zajebe.

Dečaci svojim kornjokomunikatorom uspevaju da jave drugaru i sestrama da su oteti, bradonje ugledaju taj toki-voki, traže otkup, sestre javljaju policiji, a Ivo, jedini od malaca sa bezbedne strane, javlja barba Frani. Tu negde kreće i rasplet ove pričice...Specijalne jedinice hrvatske vojske u saradnji sa plavcima opsedaju prilaze pećini, a hrabri Ivo sa barba Franom kreće u privatnu akciju. Barba Frane, stari lisac, nakon što mu Gospa Sinska otkloni sve nedoumice o tome gde se deca nalaze, seti se prečice koja od Cetine mračnim kanalom vodi do pećine. On hrabro uroni u Cetinu, prokrči kanal, onesvešćuje Simu, bezbedno sprovodi malce do čamca i dinamitom raznosi ulaz u pećinu. Onda nastupaju good guys-i...specijalci hvataju Žiku i Simu, dok mlađani zapovednik policije na oduševljenje uznemirenog Iva bokserskim udarcima razjebe Belog, raspoloženog za aikido. Matorci se vraćaju sa krstarenja ne znajući da su klinci imali žešće zajebanu noć, klinci im se pokvareno osmehuju grleći ih, plavci se sprdaju u obližnjoj kafanici, a specijalci ponosno koračaju rivom. Happy end.

Ovo je jedan od onih filmića koje definitivno ne bi’ preporučio ni deci svog najvećeg neprijatelja (nisu deca kriva), ali ni onom ko bi se upustio u proučavanje standardnog chetnixploitation-a. Istina, postojala je ambicija da se nametljivo prikaže najmlađima ko su chex-i i kakva je njihova uloga međ običnim svetom lojalnom susednoj nam državi, ali je i to odrađeno jednako mizerno kao i cela priča.

Vladimir Tadej, autor istoimene knjige, filma i serije, poznat kao jedan od najjačih scenografa u SFRJ, profilisani reditelj dečjeg filma ali i kratke dokumentarističke forme o domovinskom ratu, po mom mišljenju, nije ponudio ni prosečan propagandni a ni prosečno gledljiv dečji film. Osim predivnih pejzaža cetinjskog kanjona uredno prikazanih, ostalo ne vredi ni po’ kurca. Sva sreća pa na našim državnim televizijama tad nisu postojale odrednice +14/+16....ovome ni -7 ne bi pomogla. Ne gledati!

Grbavica (2006)

“Grbavica is the infamous district in Sarajevo where locals were imprisoned and tortured in Serbian encampments during the 1990s”, bar tako kažu na nekakvom sajtu posvećenom filmovima, a ko smo mi da protivrječimo? Na kraju krajeva, ta informacija je pokupljena sa (prve verzije) zvaničnog sajta filma Grbavica Jasmile Žbanić, a ko bi o situaciji na Grbavici mogao bolje da zna od nje?

Kao što nam je svima poznato, Grbavica je film koji je Bosni, pored raznoraznih međeda koje već posjedujemo u praktično neograničenim količinama, donio i onog Zlatnog, sa filmskog festivala u Berlinu. Pošto film govori o ženi koja je silovana, nije teško pretpostaviti da su se članovi žirija rukovodili devizom da ako ne date nagradu takvom filmu, direktno podržavate silovanje žena. S te strane, razumljiva je ova nagrada, iako je Grbavica po kvalitetu nešto ispod petog i šestog nastavka Urlikanja.

Ukratko – u pitanju je socijalno-psihološka dramurda o Esmi (Mirjana Karanović), ženi koju je tokom Agresije na Bosnu obeščastio neki četnik (kažu da je Jasmila namjerno izbjegavala da spominje Srbe, da ne bi nametala kolektivnu krivicu) i iz tog nemilog čina rodila se kćerka Sara. Ona ne zna tajnu svog porijekla i misli da joj je otac šehid (ako ne znate šta je ovo, guglujte ili jahuujte). Stvari lagano počinju da isplivavaju na vidjelo kad se u školi objavi da će djeca šehida imati besplatnu nekakvu ekskurziju, samo treba da donesu potvrdu o šehidnosti roditelja. Esma naravno izvrdava tu potvrdu, a malo derište njuši da tu nisu čista posla, te insistira upravo na potvrdi, ne bi li se i definitivno uvjerila u ono što joj o njenom porijeklu govori njena majka.

Sve je to naravno u redu, ali nije dovoljno imati tešku i kontroverznu temu pa da film sam od sebe bude dobar. Grbavica sadrži neke umjereno podnošljive ljubavne priče (s tim da bi Sarina bila znatno podnošljivija da je taj ružni klipan u kojeg se zaljubila manje ružan i manji klipan), ali ljosne pravo na dupe upravo kad je riječ o ključnom storilajnu, a to je odnos majke i kćerke. Sara je, kao i svaki pubertetlija, izrazito naporno i namćorasto dijete – ona gađa pepeljarom ženu koja je čuva (nažalost, to se ne vidi u filmu), baca joj tašnu kroz prozor (to se takođe ne vidi u filmu, dakle najbolje scene su izbačene!), neće da ide u krevet kad joj ova naredi, itd. itd. itd. Sa Esmom vodi ovakve razgovore:

«Obećaj mi da se nikad nećeš udati.»
«Zašto?»
«OBEĆAJ!» (repeat 100x)
Esma (nervira se): «J***m ti scenaristkinju koja mi dade ovo napasno derište!»
Sara (cmizdri): «Ti ćeš mene ostaviti!»
Esma (grleći je): «Ja tebe nikad, nikad, NIKAD (ponavlja petnaest minuta), nikad, nikad neću ostaviti!»

Većina scena u kojima se pojavljuju majka i kćerka svodi se upravo na ovakav nekakav pozorišni konflikt koji se završava ili obostranim cmizdrenjem ili tako što Esma Sari spuca šljagu. Primjer za ovu drugu varijantu je ključna scena pred kraj filma kada se konflikt oko potvrde, valjda da bi bio što upečatljiviji, dešava pred čitavim Sarinim razredom. A konačno otkrivanje istine, naravno, ide tako što Sara Esmi prijeti pištoljem, koji je dobila od onog ružnog klipana s kojim se muva. Ako tome dodamo superjeftinu simboliku zdipljenu direktno iz nekog srednjoškolskog pismenog rada na temu Zima i proljeće u mojoj duši, naime da je tokom čitavog filma Sarajevo prekriveno depresivnim prljavim snijegom, a da se proljeće pojavljuje i sunce počinje da sija taman u posljednjoj sceni kad Sara Esmi maše iz autobusa kojim odlazi na ekskurziju, mislim da nije teško vidjeti da Grbavica zanatski nije baš najsavršeniji film.

Međutim, i takav kakav jeste, a naročito sa međedom u džepu, odlično je poslužio svojoj autorki za najbizarniji serijal izjava koje ste mogli da čujete posljednjih godina. Počevši od infamoznog govora u Berlinu, preko premijere u Sava centru kad je rekla ni pet ni šest već da je «scenario za ovaj film pisan u Beogradu», njene izjave su vrlo rijetko o filmu, a mnogo češće o onome što žulja prosječnog mladog režisera iz postratnog Sarajeva. Evo vam nekoliko primjera, pa procijenite sami:

"Za genocid nad Bošnjacima Srbi su nagrađeni Republikom Srpskom” (toliko što se tiče nenametanja kolektivne krivice)

«Zamislite da su Nijemci poslije Drugog svetskog rata dobili mali teritorij po kojem bi nacisti mogli slobodno šetati, dok bi se Židovi tamo bojali ući. To je Republika Srpska."

Njen pohod se ne završava na Republici Srpskoj i genocidnim bosanskim Srbima, ona smatra svojom dužnošću da komentariše i političku situaciju u Srbiji, pa kaže da je «Koštunica isti kao Milošević», a naravno da se mora reći koja i o Emiru Kusturici - ona ga poredi sa Leni Rifenštal i kaže da «u njegovim filmovima vidi fašizam».

Iz ovakvog političkog angažmana, na kome bi pozavidio i Emir Hadžihafizbegović, nije teško vidjeti da Jasmila Žbanić svoj film vidi isključivo kao priču o patnjama jedne strane. Grbavica je isključivo priča o silovanim Muslimankama, a i sama Žbanićka je u intervjuu u emisiji Nedjeljom u dva rekla da «priznaje da su u ratu silovane i Srpkinje i da nema potrebe da sad neko o tome snima film». Dakle, tako se Grbavica lijepo uklapa sa ostalim poslijeratnim bosanskim (tj. sarajevskim) filmovima u kojima se tačno zna ko je agresor a ko žrtva, šta je crno a šta bijelo, i od toga se ne odstupa ni za milimetar. Gledano izolovano, teško da u njemu ima dovoljno materijala da se nazove antisrpskim, ali u širem kontekstu, kao dio cjeline koju čine npr. Ničija zemlja, Go West i ostali filmovi, stvari su više nego jasne.

Pošto ne znam tačne datume Jasmilinih nježnih riječi prema Republici Srpskoj, mogu samo da nagađam da li ju je možda razbjesnilo što njen film nije prikazan u tom entitetu (odlična odluka, ako smijem da primijetim, vrlo mi je drago što bosanski Srbi za razliku od nekih drugih ipak ne dopuštaju da im se tako blatantno pljuje u lice).

I tako, Jasmila bi bila samo obično iskompleksirano dernjalo koje niko ne shvata ozbiljno da Grbavica, zahvaljujući onoj i sličnim nagradama, ipak nije postala prilično značajan film i tako riječima svog autora dala mnogo veću težinu nego što one objektivno zaslužuju. Tako smo već u prilici da vidimo da se monstruozne laži, kao npr. ona iz početnog citata, pojavljuju na potpuno neutralnim stranim sajtovima. Dakle Jasmila je ipak uspjela da napravi veliku štetu i ne sumnjamo da će nastaviti u tom smjeru. Žalosno je što je do prilike za takvo djelovanje došla jednim potpuno mediokritetskim filmom.